Enerji Kelimesinin Kökeni

“1800’den önce enerji var mıydı?” sorusu kesinlikle bilim insanlarının gözlerini devirmesine neden olacak bir soru. Çünkü enerji ne keşfedildi ne de icat edildi. Milyarlarca yıldır enerji Güneş’e güç verdi, milyonlarca organizmayı büyüttü ve yüzlerce insan için endüstriyel makineleri çalıştırdı.

Enerji kelimesi de bir o kadar eski! Kelimenin etimolojik kökeni Eski Yunanca “energeia”dır. Enerjinin ilk teknik tanımını Aristoteles M.Ö. 600 yılında yapmış. Ancak onun tanımı bugün kullandığımızdan biraz daha farklı. Ona göre, var olan her şeyin bir amacı var ve her şeyin amacı aslında kendisinde potansiyel olarak bulunuyor. Bu amacı gerçekleştirmek için potansiyel halde bulunan varlığın harekete geçmesiyse onun energeiası. Görebildiğimiz gibi, bugün kullandığımızdan biraz daha farklı bir anlama sahip olsa bile energeia yine de harekette olmak ile ilgili.

 “Enerji” daha sonraları teknik anlamını yitirmiş. 18. yüzyılın ortalarında filozof David Hume’un, “güç”, “kuvvet” ve “enerji” kelimelerinin neredeyse eşanlamlı ve belirsiz olduğundan şikayet etmesiyle Britannica Ansiklopedisi, bu kelimelerin anlamlarını ansiklopediye ekleme kararı alıyor: “ENERJİ, bir şeyin gücünü, erdemini veya etkinliğini ifade eden Yunanca kökenli bir terim.”

Enerji kelimesini fizik alanına sokan ilk kişi fizikçi Thomas Young. Ancak bu kelime popülerlik kazanmadı. Julius Robert von Mayer, James Prescott Joule ve Hermann Ludwig Ferdinand von Helmholtz, bugün enerjinin korunumu yasası olarak adlandırdığımız şeyin temellini keşfettiler: Enerji yaratılamaz veya yok edilemez; sadece bir biçimden diğerine dönüştürülebilir.

Ardından William Thomson ve William J. M. Rankine, “enerji” kelimesini tüm bilim dallarında her türlü kuvveti belirtmek için kullanmaya başladılar. Son olarak, 1905’te Albert Einstein, görelilik teorisi ile enerji ve kütlenin genel denkliğini kurdu. Böylece Einstein’ın kullanımıyla birlikte “enerji” kavramı bugün kullandığımız anlamına genişlemiş oldu.

Görebileceğimiz gibi, enerji kelimesi yıllar içinde farklı anlamlar kazanmış, fakat hikayesi oldukça eskilere kadar uzanıyor. Buradan da enerjinin tüm insanlık için her zaman ne kadar önemli olduğunu görebiliyoruz.